Tội chống phá cơ sở giam giữ là gì? Bị phạt tù bao nhiêu năm?

1. Tội chống phá cơ sở giam giữ là gì?

Tội chống phá cở sở giam giữ là hành vi chống chính quyền nhân dân thông qua các hành động phá cơ sở giam giữ, tổ chức tốn khỏi cở sở giam giữ, đánh tháo người bị giam giữ, người bị áp giải hoặc hành vi trốn khỏi cơ sở giam giữ.

Tội chống phá cơ sở giam giữ thuộc nhóm tội xâm phạm an ninh quốc gia, được quy định lần đầu tiên tại Bộ luật hình sự 1985. Đây là những hành vi nguy hiểm cho xã hội xâm phạm đến an ninh quốc gia. Hiện nay, Tội chống phá cơ sở giam giữ được quy định cụ thể tại Điều 119 Bộ luật Hình sự.

Điều 119. Tội chống phá cơ sở giam giữ

1. Người nào nhằm chống chính quyền nhân dân mà phá cơ sở giam giữ, tổ chức trốn khỏi cơ sở giam giữ, đánh tháo người bị giam giữ, người bị áp giải hoặc trốn khỏi cơ sở giam giữ, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân.

2. Phạm tội trong trường hợp ít nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm.

3. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

Ngoài việc bị áp dụng một trong các hình phạt chính nêu trên; tùy từng trường hợp cụ thể người phạm tội còn có thể bị tước một số quyền công dân, phạt quản chế, cấm cư trú 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

2. Dấu hiệu pháp lý của Tội chống phá cơ sở giam giữ

Tội chống phá cơ sở giam giữ là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm đến trật tự, an toàn của các cơ sở giam giữ, trại tạm giam, trại giam và hoạt động đúng đắn của cơ quan thi hành án. Hành vi này không chỉ gây rối loạn hoạt động quản lý, giam giữ mà còn đe dọa trực tiếp đến an ninh, trật tự xã hội. Vì vậy, pháp luật hình sự quy định rõ ràng về cấu thành tội phạm này tại Điều 119 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Khách thể của tội phạm, hành vi chống phá cơ sở giam giữ xâm phạm đến trật tự, an toàn của cơ sở giam giữ và hoạt động bình thường của các cơ quan nhà nước có chức năng quản lý, thi hành án hình sự. Đây là quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ nhằm bảo đảm an ninh, kỷ luật và sự ổn định trong công tác giam giữ, cải tạo người phạm tội.

Mặt khách quan của tội phạm, người phạm tội có thể thực hiện một trong các hành vi như: phá hủy, làm hư hỏng, gây rối loạn, cản trở hoạt động của cơ sở giam giữ; chống lại lực lượng canh gác, bảo vệ; hoặc tổ chức, xúi giục người khác thực hiện hành vi chống phá. Những hành vi này có thể gây thiệt hại về tài sản, sức khỏe, thậm chí tính mạng của cán bộ, chiến sĩ thi hành công vụ. Tuy nhiên, tội phạm được coi là hoàn thành kể từ thời điểm có hành vi chống phá xảy ra, không phụ thuộc vào việc hậu quả có xảy ra hay không.

Mặt chủ quan của tội phạm, người phạm tội thực hiện hành vi với lỗi cố ý trực tiếp. Họ nhận thức rõ hành vi của mình là vi phạm pháp luật, xâm phạm đến hoạt động của cơ sở giam giữ, nhưng vẫn mong muốn thực hiện để đạt được mục đích như trốn thoát, giải cứu người khác, hoặc gây mất trật tự, chống đối cơ quan chức năng. Động cơ của họ thường xuất phát từ sự chống đối, bức xúc, hoặc nhằm gây rối an ninh.

Chủ thể của tội phạm, người phạm tội chống phá cơ sở giam giữ có thể là bất kỳ ai từ đủ 16 tuổi trở lên và có đủ năng lực trách nhiệm hình sự. Trong đó, năng lực trách nhiệm hình sự bao gồm năng lực nhận thức và năng lực làm chủ hành vi. Thiếu một trong hai năng lực này, người đó bị coi là không có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc bị hạn chế năng lực chịu trách nhiệm hình sự và được loại trừ trách nhiệm hình sự theo Điều 21 Bộ luật Hình sự.

Theo Điều 119 Bộ luật Hình sự 2015, người phạm tội chống phá cơ sở giam giữ bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. Trường hợp phạm tội có tổ chức, gây hậu quả nghiêm trọng hoặc lôi kéo nhiều người tham gia thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.

Như vậy, tội chống phá cơ sở giam giữ là hành vi nguy hiểm, xâm phạm nghiêm trọng đến trật tự, an toàn xã hội và hoạt động đúng đắn của cơ quan thi hành án. Việc xử lý nghiêm minh hành vi này góp phần giữ vững kỷ cương, kỷ luật trong các cơ sở giam giữ và bảo đảm sự tôn nghiêm của pháp luật. Mỗi cá nhân cần nhận thức rõ rằng việc tôn trọng, chấp hành quy định của pháp luật trong quá trình giam giữ, cải tạo là nghĩa vụ bắt buộc. Đồng thời, các cơ quan chức năng cần tăng cường quản lý, phòng ngừa, không để xảy ra các hành vi chống phá, gây rối trong cơ sở giam giữ.